| |
Cmentarze pełne są ludzi, bez których świat nie mógłby istnieć.
KRÓTKIE SPRAWOZDANIE Z PRAC NIEFORMALNEJ GRUPY KAMIENIARZY "MAGURYCZ" PRZEPROWADZONYCH WIOSNĄ 2005 ROKU
Tym razem obóz remontowy poprzedziły liczne przygotowania, które z kamieniarstwem nie miały wiele wspólnego. Takie były założenia naszego projektu sfinansowanego przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności (operator: Polska Fundacja Dzieci i Młodzieży), o dofinansowanie którego wystąpiliśmy pod auspicjami niezmiennie przychylnego nam Towarzystwa Karpackiego. Postanowiliśmy, że tym razem znacznie staranniej przygotujemy się od strony historycznej. Powszechnie dostępne źródła przestały zaspokajać naszą ciekawość, podobnie jak różnej natury "odkrycia" czynione podczas obozów. Interesowały nas przede wszystkim Szklary i Mszana. Tym samym dzięki uporowi dotarliśmy do ksiąg metrykalnych grekokatolickich (najstarsze z końca XVIII wieku) i prawosławnych parafii gminy Dukla, a to dzięki przychylności burmistrza Marka Góraka. Wykonaliśmy także kserokopie map katastralnych z końca XIX wieku interesujących nas wsi gminy Dukla. Niestety w spenetrowanym przez nas zbiorze brak wielu katastrów, w tym także Mszany. Zgromadzony materiał zostanie wkrótce opracowany.
28 obóz - 29 IV - 7 V
Szklary, gm. Dukla - pracami remontowymi i porządkowymi objęliśmy cmentarz grzebalny - 2 nagrobki piaskowcowe i takiż krzyż gromadzki oraz kapliczkę słupową z XVII (?) na Szklarskiej.
Oba postawione przez nas od podstaw nagrobki to wyroby rzemieślnicze. Jeden z nich należy do Petra A. Swjantka urodzonego 23 V 1856 roku, a zmarłego 19 III 1923 roku. Drugi zaś to nagrobek Michaiła ...(?) zmarłego w 191(?). Oba miały poważnie uszkodzone krzyże kamienne, którym udało się jednak przywrócić dawny kształt. Krzyż gromadzki poświęcony jest wszystkim zmarłym mieszkańcom Szklar, a ponadto inskrypcja informuje, że cmentarz założony został w 1915 roku. Nie udało nam się niestety odnaleźć kamiennego krzyża, który pierwotnie wieńczył cokół. Kapliczka na Szklarskiej nie wymagała szczególnych zabiegów. Oczyściliśmy ją starannie, kuty krzyż pomalowaliśmy farbą antykorozyjną i usunęliśmy obrastającą ją tarninę.
Mszana, gm. Dukla - pracami remontowymi i porządkowymi objęliśmy cmentarz cerkiewny - 7 nagrobków piaskowcowych oraz cerkwisko.
Bez wątpienia najbardziej intrygującym w Mszanie jest nagrobek miejscowego proboszcza w latach 1799? - 1855 i jednocześnie dziekana dukielskiego w latach 1840 - 1855, Hryhoryja Ławrowskiego (1770 lub 1776 - 12 I 1856), który sam był postacią ciekawą. Najprawdopodobniej był bratem Andrija Ławrowskiego (1786 - 12 III 1857), dziekana baligrodzkiego i proboszcza w Łopience i podobnie jak rzeczony w Łopience, założył bibliotekę dekanalną w Mszanie. Trójstopniowa podstawa unosi prostopadłościenny cokół, opatrzony ze wszystkich stron płycinami inskrypcyjnymi, a zwieńczony piramidą, której szczególne zakończenie wieńczył pierwotnie prosty, łaciński w formie krzyż, który zamierzamy zrekonstruować na podstawie zachowanej fotografii z 1940 roku. Inskrypcja, wykuta w głębnie, jest bardzo rozbudowana, a przez to niezwykle interesująca (także pod względem językowym) acz częściowo nieczytelna. To co zdołaliśmy odczytać znajdzie miejsce w sprawozdaniu za cały sezon. Niemniej warto wspomnieć, że rzeczony Ławrowski - jak głosi inskrypcja - spoczywa w nadziei Sądu Ostatecznego i Zmartwychwstania. Postawienie opisywanego nagrobka w strugach deszczu nie było rzeczą łatwą.
Tuż obok pochowany jest najprawdopodobniej proboszcz Mszany w latach 1857 - 1874, Mychajło Konstankewycz, który zmarł w Mszanie 26 II 1874 roku. Mszana należy do nielicznych miejscowości, w których pochowanych jest tak wielu proboszczów, bowiem tuż obok, na cmentarzu "grzebalnym" spoczywa jeszcze Julian Durkot zmarły 25 IX 1907 roku, proboszcz Mszany w latach 1875 - 1907, a jednocześnie dziekan dukielski w latach 1895 - 1907 oraz ksiądz Stefan Tarnowycz (1869 - 3 XII 1908), który był tutejszym proboszczem niespełna rok. Ten ostatni był ojcem pochodzącego z Rostajnego, znanego działacza łemkowskiego, Juliana Tarnowycza (1903 - 1977), autora m.in. "Ilustrowanej historii Łemkowszczyzny".
O reszcie nagrobków w sprawozdaniu za cały sezon.
Odsłoniliśmy także, z pomocą miejscowego gospodarza, cerkwisko, w tym niewielki zachowany północny fragment murowanej ściany prezbiterium.
Wykonaliśmy, mimo zimna i deszczu, to co zakładał plan pracy. Prace w Mszanie zakończymy w drugiej połowie sierpnia b.r.
Za udział "nie wzięli": Jakub "Henio" Leja (Jasło), Mariusz "Dziku" Zięba (Jasło), Jakub "Qbek" Zaremba (Konstancin), Anna Daciów (Warszawa), Agata (Łódź), Damian "Demko" Nowak (Biecz), Joanna "Czarna" Mikowska (Siary), Marcin "Koza" Pietrusza (Korczyna), Agnieszka Sztaba (Gorlice), Anna "Magister" Jurczyszyn (Sanok), Katarzyna Brol (Gliwice), Karolina Hendrys (Teodorówka), Jagoda "Córuś" Duda (Tychy), Monika "Monia" Pieniążek (Dębica).
Wszystkim którzy w jakikolwiek przyczynili się do powodzenia 28 obozu z całego serca dziękuję, a w szczególności:
- Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Polskiej Fundacji Dzieci i Młodzieży za przyznana dotację - 8000,00 PLN i okazane zaufanie,
- Towarzystwu Karpackiemu za udzielenie - po raz nie wiem już który - auspicjów projektowi "Magurycza",
- P. Markowi Górakowi, burmistrzowi Gminy Dukla i p. Stanisławowi Włodyce, skarbnikowi Gminy Dukla za pomoc w poszukiwaniach archiwalnych,
Gospodarzowi z Mszany, który pomógł nam odkrzaczyć cerkwisko w Mszanie.
Szymon Modrzejewski
Polecam również zapoznanie się z innymi tekstami związanymi z działalnością N.G.K. "Magurycz
O Nieformalnej Grupie Kamieniarzy "Magurycz"
Kalendarium obozów "Nadsanie" i obozów N.G.K. "Magurycz"
Skrócone sprawozdanie za rok 2004 z XVIII sezonu (26 i 27 obozu)
N.G.K. "Magurycz"
Skrócone sprawozdanie - lato 2005 (29, 30 i 31 obóz) N.G.K. "Magurycz"
Sprawozdanie za rok 2006
Wszystkich chętnych do pracy z nami lub wspierania naszej działalności - w każdej sensownej formie - zapraszamy!
KONTAKT: szymon@magurycz.org oraz damian@magurycz.org
beskid-niski.pl na Facebooku
|
|
