|
|
|
/ Obiekty / Wisłok Wielki - dawna cerkiew greckokatolicka
|
 |
| |
Wisłok Wielki - dawna cerkiew greckokatolicka
 Wisłok Wielki (Dolny)
Dawna parafialna cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem św. Onufrego (po przejęciu w 1946 roku przez parafię rzymskokatolicką w Komańczy do dnia dzisiejszego pełni funkcję kościoła pod tym samym wezwaniem)
Cerkiew znajduje się na niewielkim wzniesieniu, przy drodze z Komańczy do Dukli na terenie dawnego Wisłoka Dolnego (dawny Wisłok Dolny i Górny obecnie nazywa się Wisłokiem Wielkim). Cerkwi nie sposób nie zauważyć - jest dobrze oznakowana i widoczna z drogi. Obok cerkwi przebiega żółty szlak w kierunku grzbietu Bukowicy
Budowa cerkwi w Wisłoku Dolnym trwała cztery lata i wznoszono ją w okresie od 1850 do 1853 roku. Rok później czyli w 1854 roku nastąpiło jej poświęcenie (prawdopodobnie to wydarzenie symbolizuje belka między nawą a babińce, na której znajduje się namalowana data - "1854").
W 1902 roku podczas remontu świątyni zmieniono poszycie dachu z gontu na blachę. Kolejny solidny remont przeprowadzono w 1969 roku. W 2002 roku z inicjatywy księdza Krzysztofa Pichura rozpoczął się kolejny remont generalny - 100 lat po remoncie dachu i zmianie poszycia na blachę na powrót przywrócono pierwotne pokrycie czyli gont. Ponadto wymieniono podwaliny, świątynię podniesiono, wymieniono podłogi i schody na strych oraz całą instalację elektryczną
Konstrukcja jest bardzo ciekawa i rzadko spotykana na Łemkowszczyźnie. Cerkiew orientowana (prezbiterium zwrócone na wschód), drewniana o konstrukcji zrębowej, oszalowana pionowymi deskami.
Konstrukcja pozornie dwudzielna (nawa połączona z babińcem) z pomieszczeniami o jednakowej wysokości. Prezbiterium zamknięte trójbocznie z zakrystią po jednej stronie i z małym składzikiem po drugiej stronie. Wieża o ścianach pionowych i konstrukcji słupowo-ramowej posadowiona nad babińcem.
Całość przykryta jest dachem dwuspadowym, jednokalenicowym, pokrytym gontem a połacie dachu obejmują również wieżę. Hełm wieży i pozorne wieżyczki sygnaturkowe nad prezbiterium i nawą 
analogiczne - nad wieżą na podstawie namiotowej, czworobocznej natomiast nad nawą i prezbiterium na podstawach namiotowych, ośmiobocznych. Zakrystia i składzik, które kryte są dachami pulpitowymi. Nad wejściem do cerkwi znajduje się trójkątny daszek.
Na osi cerkwi, znajduje się wolno stojąca dzwonnica bramna, która powstała w 1902 roku czyli pół wieku po wzniesieniu cerkwi. Murowana, czworoboczna, dwukondygnacyjna z dachem przedzielonym gzymsem. Dzwonnica zwieńcza dach namiotowy (kryty blachą) zwieńczony cebulastym hełmem.
Wnętrze cerkwi przestronne i dobrze doświetlone dwoma podwójnymi oknami zakończonymi półkoliście, nakryte jest płaskim stropem, który podobnie jak i ściany pokrywa barwna polichromia pochodząca z XIX wieku (w latach 80-tych, XX-go wieku - przemalowana). Polichromia w prezbiterium namalowana jest na papierze, który został naklejony na belki ścian
W cerkwi znajduje się kompletny, późnobarokowy ikonostas pochodzący prawdopodobnie z okresu budowy cerkwi. Pośród innych ikonostasów  wyróżnia się zamierzonym przez twórcę, brakiem rzędu ikon - prazdników (ikony tworzące "rząd świąteczny" przedstawiające najważniejsze święta w roku liturgicznym).
Za ikonostasem znajduje się ołtarz z baldachimem - przywilej stawiania baldachimu nad ołtarzem, miały jedynie cerkwie parafialne
W 1902 roku wykonano drugi komplet ikon namiestnych, który zachował się do dnia dzisiejszego. W wyniku kilkukrotnych zmian konfiguracji ikon w ikonostasie, ikony św. Mikołaja i św. Onufrego znajdujące się w ikonostasie pochodzą z 1902 roku. Oryginalne ikony św. Mikołaja oraz św. Onufrego z połowy XIX wieku, znajdują się na ścianach cerkwi.
Za ikonostasem znajduje się ołtarz z baldachimem - przywilej stawiania baldachimu nad ołtarzem, miały jedynie cerkwie parafialne
Cały rozległy teren wokół cerkwi - obejmujący min. cmentarz cerkiewny - otoczony jest kamiennym murkiem. W pobliżu znajduje się również cmentarz wiejski, na którym zachowało się kilkanaście, starych, kamiennych nagrobków.
 W 1998 roku do przebywających w pobliżu Wisłoka, członków NGK "Magurycz" dotarły pochodzące od ks. Krzysztofa Pichura informacje, iż na strychu cerkwi znajduje się dosyć sporo starych, archiwalnych dokumentów. Zainteresowanie się tymi dokumentami dało niespodziewany efekt. W szczelinach pomiędzy deskowaniem stropu a luźną podłogą strychu, wśród ogromnej ilości śmieci, liści oraz ptasich odchodów znaleziono około 500 unikalnych dokumentów, pochodzących w większości z końca XIX wieku.
W pierwszym etapie postanowiono te dokumenty zabezpieczyć oraz zapoznać się z ich treścią. Jak się okazało najstarszy z zachowanych dokumentów pochodzi z 1853 roku natomiast "najmłodszy" z 1944 roku - większość jednak z odnalezionych dokumentów pochodzi z lat 1887-1896. Wśród dokumentów zidentyfikowano dokumenty urzędowe adresowane do wójta w Wisłoku Wielkim, dzienniki ustaw, papiery cerkiewne oraz wiele innych.
Po zinwentaryzowaniu i zabezpieczeniu dokumentów powstał pomysł udostępnienia tych archiwaliów a współrealizatorem (i oczywiście współpomysłodawcą) był ks. Krzysztof Pichur. Tak zaczęło powstawać małe muzeum, które dziś sezonowo funkcjonuje w wieży cerkwi w Wisłoku i powstało dzięki zapałowi kilku osób (min. członkowie NGK "Magurycz") i pomocy finansowej "Fundacji im. Stefana Batorego" oraz "Fundacji Karpackiej".
Udostępnienie ekspozycji opóźniło się z powodu gruntownego remontu świątyni, który trwał przez cały rok 2002. W latach 2002-2003 trwało konstruowanie ekspozycji - trwał dobór dokumentów i zdjęć, wykonywano podpisy, umieszczano eksponaty w antyramach.
Dziś w muzeum w wieży cerkwi (kościoła) w Wisłoku znajdują się udostępnione zwiedzającym min. utensylia cerkiewne (ikony, świeczniki) z Wisłoka Wielkiego i Radoszyc, dokumenty gminne (najstarszy z 1853 roku) i cerkiewne (najstarszy z 1736 roku) z Wisłoka Wielkiego i Radoszyc, dokumentację opisową i fotograficzną dotyczącą Wisłoka i okolicznych wsi oraz prac prowadzonych przez NGK "Magurycz"
Wystawa będzie sukcesywnie uzupełniana o kolejne eksponaty.
Kontakt z ks. Pichurem - 0-13 / 466-30-59
Liczba zdjęć: 13  | Wisłok Wielki |
|  | Wisłok Wielki |
|  | Wisłok Wielki |
|  | Wisłok Wielki |
|  | Wisłok Wielki |
|  | Wisłok Wielki |
|  | Wisłok Wielki |
|  | Wisłok Wielki |
|  | Wisłok Wielki |
|  | Wisłok Wielki |
|  | Wisłok Wielki |
|  | Wisłok Wielki |
|  | Wisłok Wielki |
|
|
Aktualizacja: 2006-06-22
beskid-niski.pl na Facebooku
|
|
 |
1
Nie ma jeszcze żadnych komentarzy.
|
